Köleci Toplum

[Misafir]

İlkel topluluğun bağrında, orada ortaklaşa mülkiyet biçiminin üstün geldiği bir zamanda ortaya çıktı. İlk başlarda köleler oldukça azdı ve köle emeği belirleyici bir rol oynamıyordu. Ancak tarımsal üretimin artması, tarım ile hayvancılık arasında gittikçe artan ayrılık, madenciliğin ilerlemesi el emeği talebini yani köle emeğine duyulan ihtiyacı arttırıyordu. Kölelerin sayıca artması ile toplumun başlıca sınıfları olan köleler ile efendiler arasındaki uzlaşmaz karşıtlık keskinleşiyordu. Bu durum farklı bir kontrol ve denetleme mekanizmasının yapısal olarak ortaya çıkmasına neden oldu: Devletin doğuşu. Devlet toplumun, farklı çıkarlara sahip karşıt kesimlere, ki biz buna sınıf diyoruz, ayrılmasının arkasından doğmuştur. Ve devlet ismini taşıyan bu mekanizma ezenlerin ezilenler üzerindeki baskısının sistemli hale getirilmesini sağlamış, sömürüyü kimi zaman zor kimi zaman da -ikna- yoluyla meşrulaştırmıştır. Bu nedenle devleti, egemen ideolojinin ve egemen sınıfların baskı aygıtı olarak tanımlamak yanlış olmayacaktır. Köleci tarz, ilkel topluluktan çıkışta üretici güçlerin ilerleyişini büyük ölçüde kolaylaştırırken, daha sonra ilerlemenin engeli haline geldi. Köleler çağın başlıca üretici gücünü oluşturuyorlardı. Kölenin kendi emeğinin üretkenliğini arttırmakta, aletleri ve çalışma alışkanlıklarını geliştirmekte hiçbir çıkarı yoktu. İş aletlerini özenle kullanmıyordu, sık sık da kırıyordu. Bu yüzden efendisi ona en ilkel aletleri veriyordu. Ama köleler o kadar zor koşullarda çalışıyorlardı ki çok kez pek genç yaşta ölüyorlardı. Oysa köleci tarzda emek üretkenliğini arttırmanın tek yolu köle sayısını arttırmaktı. Bu yüzden sürekli savaşlar oluyor, savaş esirleri ise en ucuz köleler oluyordu. Ancak fetihlerin çoğu yerde doğal sınırlarına ulaşması, savaşların maliyetinin ise kaldırılamayacak kadar artması köleliğin sonunu hazırlıyordu. Sınıflar mücadelesinin tarihin ta kendisi olduğunu söylemiştik. Köleci toplumda da köleler de pek çok kez kendilerini ezen efendilerine karşı birleşip ayaklandılar. Köleci düzenin hüküm sürdüğü bir çok ülkede patlak veren bu isyanlar içinde, şüphesiz ki en bilineni Spartaküs Ayaklanmasıdır. MÖ 73-71 yıllarında kendisi de bir köle olan Spartaküs isminde bir devrimci, o dönemin en güçlü ordusu olan Roma ordusunu, kurduğu köle ordusu ile birkaç kez yenmeyi başarmış, ancak sonunda mağlup edilmişti. Savaş alanında esir edilen ve aralarında Spartaküsün de bulunduğu köle ordusunun neferlerine Romalı generaller Spartaküsün kim olduğunu sorup onu ihbar etmelerini istediklerinde, binlerce ağızdan şu yanıtı aldılar: Spartaküs biziz! Bu yanıt üzerine tüm esirleri çarmıha gerdiren Romalı generaller Spartaküsü de öldürdüler. Ama onun bugün de yaşayan devrimci mirasını yok edemediler. 476 son büyük köleci imparatorluk olan ve sömürülen yığınların ayaklanmaları ile derinden sarsılmış, zayıflamış bulunan Batı Roma İmparatorluğu çöktü. Bu topraklar üzerinde artık yeni bir ekonomik toplumsal yapı ortaya çıkıyordu: